عوامل مؤثر بر رشد کالبدی سریع تالش

           فرم شهر به عنوان الگوی توزیع فضایی فعالیت‌های انسان در برهه خاصی از زمان تعریف می‌شود (. (Anderson, 1995, 34 اهمیت تفرجگاهی منطقه، گرایش زیادی را برای تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغات برای ساخت و سازها، مانند سایر نقاط کشور باعث شده است. در تالش گرایش ساخت و سازها عمدتاً در حاشیه شبکه اصلی مخصوصاً جاده کناره است که این ساخت و ساز‌ها به خارج محدوده ادامه پیدا کرده است و بعد از جاده کناره، محورهایی که کمربندی شهر را به مرکز شهر متصل می‌کنند، باعث رونق ساخت و سازها شده و شهر در حاشیه این محور‌ها به صورت خطی رشد کرده است. به دلیل عدم وجود شرایط و دسترسی‌ها، شکل توسعه، خطی بوده که در این زمینه باید تدابیر لازم جهت تغییر این روند اندیشیده شود.

1- مهاجرت‌های روستا ـ شهری

سکونت مهاجران عامل مهمی در گسترش افقی شهرها به شمار می‌رود، بدین صورت که مهاجران روستایی به علت نداشتن درآمد و پس انداز کافی از یک طرف و بالا بودن قیمت و اجاره زمین و مسکن در داخل شهرها از طرف دیگر، مجبور به سکونت در نواحی با قیمت ارزان زمین و مسکن؛ یعنی نواحی پیرامونی و حاشیه‌ای شهرها شده اند که این مساله باعث رشد بدون برنامه، سریع و پراکنده این شهرها شده است. فرهنگ مسکن تک واحدی و یک طبقه، یکی دیگر از عوامل گسترش افقی این شهرها بوده است (عزیزی، 1383: 15).

2- طرح‌های جامع شهری

یکی از مهمترین بخش‌های طرح‌های جامع شهری، پیش بینی جمعیت و به دنبال آن محاسبه مقدار زمین مورد نیاز برای جمعیت آینده شهر و الحاق زمین‌هایی به محدوده شهر برای جمعیت آینده بوده است، اما مطالعه طرح‌های جامع تهیه شده برای شهرهای کشور نشان از پیش بینی‌های نادرست جمعیتی دارد. اشتباه کردن طرح‌های جامع در پیش بینی‌های جمعیتی شهرها، باعث الحاق محدوده‌های وسیع به حوزه‌های شهری به صورت نادرست شده و این مسئله باعث ادغام بسیاری از روستاها و شهرک‌ها در محدوده شهرها، افزایش قیمت زمین در محدوده‌های الحاقی و ساخت و ساز بی رویه و بدون برنامه در این محدوده‌ها و به دنبال آن گسترش افقی شهرها شده است که شهر تالش نیز از این قائده مستثنی نیست.

3- نقش دولت

تصویب بعضی از قوانین مانند تشکیل سازمان زمین شهری در سال 1354، قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن در سال 1358، قانون زمین شهری در سال 1361، و بسیاری دیگر از قوانین، به دولت و کارگزاران اجرایی آن مانند وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان ملی زمین و مسکن، ابزار نیرومندی برای دخالت مستقیم در بازار زمین شهری بخشید. این دخالت مستقیم دولت در بازار زمین شهری به دو صورت تملک و واگذاری زمین باعث گسترش افقی شهرها گردید. این عوامل باعث شد دولت زمینهای زیادی را در داخل و بویژه در پیرامون شهرها تملک کند و بعد از آماده سازی، آنها را به مردم واگذار کند (اطهاری، 1379: 33).